25 มิถุนายน 2568 ภายหลังจากที่มีชาวบ้านและนักท่องเที่ยว ได้เดินทางมากราบสักการะขอพร ขอโชคลาภ หน้าที่การงาน จากพระประธานภายในพระอุโบสถของวัดบรมธาตุทุ่งยั้ง ต.ทุ่งยั้ง อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ ซึ่งชาวบ้านได้ขนานนามพระประธานองค์ดังกล่าวว่า หลวงพ่อโต บ้าง หลวงพ่อเฒ่าบ้าง หรือพ่อหลักเมืองบ้าง ซึ่งเป็นรูปปั้นขนาดหน้าตักกว้าง 2 วา 10 นิ้ว สูง 3 วา10 นิ้ว ปกติจะเป็นองค์ลงรักปิดทองด้วยทองคำเปลว แต่ปัจจุปันเป็นองค์สีขาว เนื่องจากทางวัดได้มีการแกะทองเปลวออก เพื่อบูรณะทาสีใหม่และจะมีการปิดทองเปลวเข้าไปใหม่ให้เหมือนเดิมในช่วงสัปดาห์หน้า โดยหลวงพ่อโต หรือ หลวงพ่อเฒ่าหรือพ่อหลักเมือง ที่ตั้งเด่นสง่าอยู่ภายในวิหารของวัดบรมธาตุทุ่งยั้งแห่งนี้ ได้มีชาวบ้านและนักท่องเที่ยวสายมูต่างๆเชื่อกันว่า เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ ที่ใครหลายๆคนเชื่อว่ามื่อมาขอพรเรื่องหน้าที่การงานและเรื่องโชคลาภ ก็จะประสบผลสำเร็จ โดยเมื่อประสบผลสำเร็จ ต่างก็จะนำเครื่องบวงสรวงมาแก้บน แล้วแต่ใครจะบนอะไรไว้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่มีการแก้บน ก็คือ การจัดนางรำมารำแบบพื้นบ้านมารำถวาย บางก็นำมวยมารำ ถวาย และก็มีการนำหัวหมูต้ม ไก่ต้ม ไข่ต้ม อาหารคาวหวาน มาแก้บนกันอยู่เป็นประจำ ซึ่งในวันนี้ก็เป็นอีกวันหนึ่ง ก็ได้มีนักท่องเที่ยวเดินทางมากราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในพระอุโบสถ และกราบสักการะพระปางไสยาสน์ จากนั้นก็ได้มีการจุดธูปเสียงโชค เพื่อลุ้นนำไปเสี่ยงโชคในงวดที่จะมาถึง เมื่อจุดธูปเสี่ยงโชคปรากฏเป็นตัวเลข 890 ก็ได้นำตัวเลขที่ปรากฏนำไปเสี่ยงโชคในงวดที่จะมาถึง
โดยชาวบ้านในพื้นที่เล่าให้ฟังว่า วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง”เป็นวัดเก่าแก่โบราณ แห่ง เมืองทุ่งยั้ง ว่ากันว่าน่าจะสร้างขึ้นมาตั้งแต่ในสมัยของกรุงสุโขทัยตอนปลาย ช่วงสมัย สมเด็จพระมหาธรรมราชาที่ 1 หรือ พระยาลิไทย ซึ่งชาวบ้านทั่วไปจะเรียกชื่อวัดนี้ว่า วัดบรมธาตุ แต่ส่วนใหญ่นิยมเรียกว่า วัดทุ่งยั้ง มากกว่า อีกทั้งกรมศิลปกรยังได้มีการประกาศขึ้นทะเบียนให้วัด เป็นโบราณสถานสำคัญของชาติ เมื่อวันที่ 8 มีนาคม ในปี พ.ศ. 2478 ด้วย โดยการสร้างพระบรมธาตุนั้น มีคำกล่าวที่ว่า สมเด็จพระมหาธรรมราชาที่ 1 (พระยาลิไทย) นั้น ได้เชิญพระบรมสารีริกธาตุของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มาบรรจุไว้ในถ้ำใต้ดินนี้ มีการขุดลงไปเป็นถ้ำและก่อพระธาตุเอาไว้ ซึ่งลักษณะเดิมของ พระบรมธาตุเมืองทุ่งยั้ง นั้น จะเป็น เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ แต่ต่อมามีการบูรณะเพิ่มเติม โดย พญาตะก่า พ่อค้าไม้ ชาวพม่า ในสมัยรัตนโกสินทร์ ช่วงก่อนปี พ.ศ. 2444 ให้กลายมาเป็นลักษณะของ เจดีย์แบบพม่า จนในปี พ.ศ.2451 เกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ขึ้น ทำให้ยอดพระบรมธาตุเจดีย์หักและพังลงมา เลยมีการซ่อมแซมเพิ่มเติม
นอกจากนี้ภายใน วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง ก็จะมีทั้งโบราณสถานและโบราณวัตถุที่น่าสนใจ หนึ่งในนั้นก็คือ วิหารหลวงเก่าแก่ สมัยกรุงศรีอยุธยาที่ก่อด้วยศิลาแลงและอิฐ หลังคาลดหลั่น 3 ชั้น หน้าบันแกะสลักลงรักปิดทองสวยงามมาก ภายในประดิษฐาน หลวงพ่อหลักเมือง หรือ หลวงพ่อโต ชาวบ้านนิยมเรียกว่า หลวงพ่อประธานเฒ่า นับเป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์และเป็นที่เคารพสักการะของคนในพื้นที่อย่างมาก ซึ่งในแต่ละวันจะมีนักท่องเที่ยวจากทั่วสารทิศและชาวบ้านในพื้นที่ตลอดถึงสายมู ก็จะสลับสับเปลี่ยนหมุนเวียนกันมาขอโชคขอลาภหน้าที่การงานกันอยู่เป็นประจำ และก็จะมีการนำเครื่องสักการะหมุนเวียนกันมาแก้บน จนนับไม่ถ้วน ตามแต่ใครที่บนอะไรไว้
นาคา คะเลิศรัมย์ รายงาน
