“กู้ภัยตัวโต” นำช้างเป็นพาหนะลำเลียงสัตว์ อบรม “การช่วยเหลือสัตว์ในสถานการณ์น้ำเชี่ยวและน้ำท่วม”
ระหว่างวันที่ 10–11 มิถุนายน 2568 ณ บ้านช้างตระกูลแสน ดูช้างดูดอย อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ มีการจัดฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตร “การช่วยเหลือสัตว์ในสถานการณ์น้ำเชี่ยวและน้ำท่วม” (Animal Rescue in Swiftwater & Flood Incidents) โดยมีเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างขีดความสามารถของทีมอาสากู้ภัยและภาคีเครือข่ายในการรับมือภัยพิบัติในพื้นที่เสี่ยง โดยเฉพาะพื้นที่ปางช้าง ซึ่งมักได้รับผลกระทบจากน้ำหลากและน้ำป่าในฤดูฝนของทุกปี
การฝึกอบรมดังกล่าวเกิดขึ้นสืบเนื่องจากเหตุอุทกภัยรุนแรงเมื่อปี 2567 ในพื้นที่ลุ่มน้ำแม่แตง ซึ่งส่งผลกระทบเป็นวงกว้างต่อทั้งประชาชนและสัตว์ โดยเฉพาะปางช้างหลายแห่งที่ได้รับความเสียหาย และมีช้างเสียชีวิตหลายเชือกจากกระแสน้ำที่ไหลเชี่ยวกราก เหตุดังกล่าวจึงนำมาสู่การพัฒนารูปแบบการอพยพสัตว์ในภาวะฉุกเฉินอย่างเป็นระบบ เพื่อให้สามารถตอบสนองได้อย่างทันท่วงทีเมื่อเกิดภัยพิบัติขึ้นอีกครั้ง
พระครูอ๊อด วัดเจดีย์หลวง จังหวัดเชียงใหม่ เปิดเผยว่า กลุ่มอาสากู้ภัยมักเป็นหน่วยแรกที่เข้าถึงพื้นที่ประสบภัยเพื่อให้ความช่วยเหลือทั้งต่อมนุษย์และสัตว์ โดยอาศัยหลัก “จิตวิญญาณแห่งพระโพธิสัตว์” ที่พร้อมเสียสละเพื่อผู้อื่น ทั้งนี้ จึงได้มีการบูรณาการความร่วมมือกับองค์กร ISARA THAILAND ทีมอาสากู้ภัย และภาคีจากภาครัฐและเอกชน เพื่อฝึกอบรมและเตรียมความพร้อมสำหรับเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับภัยธรรมชาติทุกรูปแบบ เช่น น้ำท่วม น้ำป่า แผ่นดินไหว หรือไฟป่า
การฝึกอบรมครั้งนี้มีอาสากู้ภัยจากหลากหลายพื้นที่เข้าร่วมกว่า 30 คน โดยมุ่งเน้นการฝึกปฏิบัติเพื่อเสริมทักษะด้านการอพยพสัตว์เลี้ยง อาทิ สุนัข แมว ไก่ หมู วัว และแพะ ให้สามารถเคลื่อนย้ายได้อย่างปลอดภัยในสถานการณ์ฉุกเฉิน โดยได้รับความร่วมมือจากทีมสัตวแพทย์มูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม พร้อมนำนวัตกรรมการใช้ “ช้าง” หรือ “กู้ภัยตัวโต” มาเป็นพาหนะในการลำเลียงสัตว์ออกจากพื้นที่เสี่ยงผ่านกระแสน้ำเชี่ยว โดยใช้เทคนิคกู้ภัยทางเชือก (Technical Rope Rescue) ประกอบกับอุปกรณ์เฉพาะทาง เช่น กรง กล่อง และเชือกนิรภัย
จากการฝึกภาคสนามพบว่า ช้างสามารถตอบสนองคำสั่งจากทีมกู้ภัยได้ดี ไม่มีอาการตื่นตระหนก และสามารถลำเลียงสัตว์ได้อย่างปลอดภัย ถือเป็นต้นแบบของการใช้สัตว์ร่วมในภารกิจช่วยเหลือสัตว์เลี้ยงในภาวะวิกฤตอย่างเป็นระบบ
พระครูอ๊อดยังกล่าวเพิ่มเติมว่า ปัจจุบันได้มีการจัดตั้ง “หน่วยกู้ภัยตัวโต” หรือ “หน่วยกู้ภัยช้าง” เพื่อสนับสนุนการดำเนินงานช่วยเหลือสัตว์ในสถานการณ์วิกฤตในพื้นที่ภาคเหนือ โดยมีการประสานงานร่วมกับภาคีเครือข่ายด้านสัตวแพทย์ กู้ภัย และองค์กรจิตอาสา เพื่อจัดตั้งศูนย์อพยพสัตว์ รวมถึงจัดระบบการดูแลสัตว์บาดเจ็บหรือป่วยระหว่างเกิดเหตุ พร้อมทั้งเร่งขยายความร่วมมือกับเครือข่ายในระดับพื้นที่ เพื่อให้สามารถตอบสนองต่อภัยพิบัติในลักษณะต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็วและปลอดภัย
การฝึกอบรมในครั้งนี้นับเป็นอีกก้าวสำคัญของการสร้าง “โมเดลต้นแบบ” สำหรับการจัดการภัยพิบัติที่ให้ความสำคัญกับสัตว์อย่างเท่าเทียม พร้อมส่งเสริมการบูรณาการความร่วมมือข้ามภาคส่วน ซึ่งจะช่วยยกระดับการรับมือกับวิกฤตในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน.
