พะเยา ชาวนาอนุรักษ์ประเพณี ฮ้องขวัญควาย (สู่ขวัญควาย)
วันที่20 ก.ค.61ผู้สื่อข่าวได้ติดตามดูชาวบ้านแม่ใส หมู่ ต.แม่ใส อ.เมือง จ.พะเยา ทำพิธีสู่ขวัญควาย(หรือประเพณีฮ้องขวัญควาย)ของชาวเหนือล้านนาที่ได้สืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณกาลจนถึงปัจจุบันเพื่อเป็นการตอบแทนพระคุณควายที่ช่วยทำนาโดยการไถพรวนดินในไร่นาจนมีข้าวกินและขายเลี้ยงชีวิตจึงได้ทำพิธีสู่ขวัญควาย เพื่อเป็นการเรียกขวัญและกำลังใจควายหลังจากที่ถูกใช้งานไถนาและถูกเฆี่ยนทุบตีด้วยไม้เรียวตลอดจนการดุด่าต่างๆขณะทำงาน แก่ตัวควายจึงได้ทำพิธีฮ้องขวัญควาย ขึ้นหลังจากการนำควายไถนาเสร็จและมีการปลูกข้าวจนต้นข้าวยืนต้น จึงทำพิธีดังกล่าว
นายดิรกฤทธิ์ วงษ์ราษฏร อายุ 58ปี ชาวนาตำบลแม่ใส ต.แม่ใส อ.เมือง จ.พะเยา กล่าวว่า การทำพิธีสู่ขวัญควายจะมีข้าวไห ไก่คู่ ข้าวปั้นก้ล้วยหน่วย ดอกไม้ธูปเทียน น้ำขมิ้นส้มป่อย ด้ายสายสิญจน์ นำมาฮ้องขวัญควาย (สู่ขวัญควาย) หลังจากที่หมดการไถนาและมีการปลูกข้าวเสร็จแล้ว การสู่ขวัญควายหรือฮ้องขวัญควาย ได้มีการสืบทอดกันมาแต่โบราณกาล ที่ชาวนาได้ใช้ควายในการทำนาหลังเสร็จสิ้นการทำนาจะมีพิธีฮ้องขวัญควาย เพื่อเป็นการสูมาหรือขอโทษควายและเป็นการตอบแทนพระคุณควาย ที่ช่วยทำนาจนเสร็จ
สำหรับพิธีฮ้องขวัญควาย(สู่ขวัญควาย)จะมีเฉพาะชาวนาล้านนาที่ใช้ควายทำนาเท่านั้นเพราะถือว่าควายนั้นมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง หากไม่มีควายก็ไม่มีข้าวกินจึงถือว่าควายมีความสำคัญของการทำนา ซึ่งจะแตกต่างจากยุคปัจจุบันชาวนาโดยส่วนมากจะมีการใช้เครื่องจักรกลหรือควายเหล็กเข้ามาทำนาแทนควาย-วัว แต่ก็ยังมีชาวนาบางคนยังอนุรักษ์การทำนาโดยการใช้ควาย-วัว กันอยู่ พอหมดฤดูการไถนาปลูกข้าวเสร็จก็จะมีพิธีฮ้องขวัญควาย-วัว ขึ้นซึ่งเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาของชาวล้านนาดังกล่าว
